قواعد اساسی در تنظیم قراردادهای انفورماتیک – بخش دوم
ویژگی های خاص قراردادهای مطالعات انفورماتیک
- کمیته پیگیری، متشکل از رئیس پروژه کارفرما، رئیس پروژه شرکت خدمات مشاوره انفورماتیک و هر شخصی که مطابق دستور جلسه حضور او ضروری تشخیص داده شود.
- همکاری متقابل : انجام گرفتن مطالعات اولیه بدون همکاری فعال و مداوم کارفرما و شرکت خدمات مشاوره انفورماتیک میسر نمی باشد. بدین منظور کارفرما می بایست که شرکت خدمات مشاوره انفورماتیک را با کلیه افراد اداره خود که در جریان موضوع مورد مطالعه قرار دارند مرتبط سازد و از این میان شخصی را که قادر به پاسخگویی به مشکلات مطرح شده و قبول راه حل های پیشنهادی توسط شرکت خدمات مشاوره انفورماتیک باشد، انتخاب و معرفی نماید.
- مالکیت مطالعات، متعلق به شرکت خدمات مشاوره انفورماتیک است، مگر آنکه خلاف آن شرط شده باشد. مالکیت مطالعات در صورت واگذاری به کارفرما، شامل وسایل، ابزارها، روش ها و دانش فنی استفاده شده توسط شرکت خدمات مشاوره انفورماتیک نیست. البته کارفرما حق دارد از مطالعات بهره مند شود. کارفرما نمی تواند بدون موافقت کتبی شرکت خدمات مشاوره انفورماتیک تمام یا قسمتی از مطالعات را حتی به صورت رایگان در اختیار افراد ثالث قرار دهد. همچنین شرکت خدمات مشاوره انفورماتیک نمی تواند بدون موافقت کتبی کارفرما کارهای انجام گرفته در طول مطالعات را به اجرا گذارد.
- تبادل اسناد و مدارک و رازداری : کارفرما باید کلیه اسناد، مدارک، اطلاعات و عناصری را که به منظور درک بهتر موضوع مطالعه و مشکلات طرح شده ضرورت دارد را در اختیار شرکت خدمات مشاوره انفورماتیک قرار دهد. شرکت خدمات مشاوره انفورماتیک می بایست تمام تلاش خود را جهت عدم افشای اسناد و مدارک محرمانه ارائه شده توسط کارفرما بکار گیرد. همچنین بلافاصله پس از خاتمه یا فسخ قرارداد کلیه اسناد و مدارکی که توسط کارفرما در راستای اجرای قرارداد در اختیارش قرار گرفته است را مسترد نماید. نهایتا نوع فعالیت های مطالعاتی ایجاب می کند رازداری را در طول اجرای قرارداد و تا سه سال بعد از آن که شامل کارکنان آنها نیز می باشد.
- تاخیر: هرگونه تاخیر ناشی از عمل کارفرما در نتیجه ارائه اطلاعات غیرواقعی و ناقص، عدم تخصیص فضای مناسب در مقایسه با مشخصات مورد توافق، عدم توانایی سازمان اداری کارفرما، تاخیر در تائید مدارک و فقدان همکاری توسط کارکنان مرتبط در اداره کارفرما، شرکت خدمات مشاوره انفورماتیک را از هرگونه تعهدی راجع به مهلت های اجرا معاف می نماید.
- ادامه مطالعات: در صورتیکه مطالعات درواقع مطالعات اولیه تولید یک نرم افزار سفارشی باشد، کارفرما متعهد می شود هر گونه خدمات انفورماتیک مرتبط با مطالعات موضوع قرارداد را ابتدا به شرکت خدمات مهندسی انفورماتیک پیشنهاد نماید.
ویژگی های خاص قراردادهای امتیاز بهره برداری یا امتیاز استفاده مولف یک نرم افزار دارای حقوق بهره برداری نسبت به آن است. قرارداد امتیاز بهره برداری، قراردادی است که توسط آن مولف تمام یا بخشی از حق بهره برداری را به یک کاربر واگذار می کند. حق بهره برداری عبارتند از:
- حق تکثیر.
- حق ترجمه، اشتقاق، تنظیم و هر گونه تغییر در نرم افزار و تکثیر نرم افزاری که از آنها منتج می شود.
- عرضه به بازار به صورت معوض یا مجانی به هر منظور از جمله اجاره.
- حق تجزیه.
- حق تحلیل.
برخلاف امتیاز بهره برداری که می تواند شامل واگذاری یک یا تعدادی از حقوق فهرست شده در بالا گردد، امتیاز استفاده عبارتست از نمایندگی در حق استفاده صرف. همچنین تفکیک بین مفاهیم نمایندگی و انتقال اهمیت دارد. نمایندگی عبارتست از انتقال انحصاری یا غیر انحصاری یک یا تعدادی از حقوق بهره برداری از نرم افزار در حالی که انتقال عبارتست از واگذاری کلیه حقوق مالکانه ناشی از نرم افزار.
تعیین محدوده امتیاز یا استفاده
- محل بهره برداری
- نوع سخت افزار
- نوع و نگارش سیستم مورد بهره برداری یا استفاده
- پیکره بندی(تک کاربره، چند پایانه، شبکه،… )
- شخص کاربر
- تعداد کاربران
- تعداد نسخه های محافظت شده
- مدت امتیاز
تعیین حقوق امتیاز یا استفاده و ضمانت های لازم
- حق تصحیح نرم افزار
- نحوء نصب نرم افزار و انطباق آن با سایر نرم افزارهای پایه
- دستیابی به برنامه مبدا یا دی کامپایل کردن
- تصویر برداری، پخش عمومی و محرمانگی اسناد همراه محصول
- شبیه سازی محصول، عدم انطباق محصول با امتیاز
- تعویض رایگان قالب فیزیکی نرم افزار Diskette یا CD-ROM
- نگهداری رایگان، نگهداری و خدمات پس از فروش
- انتقال قرارداد
تهیه بسته نرم افزاری نیاز به پیگیری دقیق آن از سوی دارنده امتیاز دارد. بدین منظور مشتری باید یکی از کارکنان لایق خود را که به شرایط استفاده از نرم افزار آگاهی دارد مسئول نماید.
ویژگی های خاص قراردادهای تولید نرم افزارهای سفارشی (توسعه ویژه)
اجرای یک نرم افزار ویژه تعهدی است که توسط آن یک شرکت خدمات مهندسی انفورماتیک برنامه یا مجموعه ای از برنامه های ویژه را به تقاضای کارفرما تولید می کند(اصطلاحا توسعه می دهد). از آنجائیکه موضوع این قراردادها تحویل یک شی موجود نیست بلکه ایجاد یک چیز در آینده با هدفی مورد نظر است، بنابراین بدون تردید قرارداد با اتفاقات غیرقابل پیش بینی مواجه خواهد شد که کنترل و پیش بینی آنها در قالب ملاحظاتی مناسب در قرارداد بسیار مهم می باشد.
معیارهای انتخاب شرکت خدمات مهندسی انفورماتیک در این پروژه ها انتخاب شرکت خدمات مهندسی انفورماتیک بسیار مهم بوده و صرفا به مهلت ها و قیمت ها نباید تکیه کرد .
- قدرت مالی
- توانایی های فنی
- مدت زمان ضمانت های اعطایی
حقوق مربوط به مالکیت نرم افزار
- در غیاب یک شرط قراردادی، نرم افزار در مالکیت مولف آن یعنی شرکت خدمات مهندسی انفورماتیک باقی می ماند.
- تعیین اینکه کارفرما فقط نسبت به خود نرم افزار دارای حق است یا این حق نسبت به ابزارها، روش ها و دانش فنی استفاده شده توسط شرکت خدمات مهندسی انفورماتیک و اسناد نرم افزار نیز وجود دارد.
- تعیین اینکه کارفرما و شرکت خدمات مهندسی انفورماتیک حق استفاده، بهره برداری، تکثیر، نمایندگی و تجاری کردن امتیاز بهره برداری از نرم افزار را دارند.
- تعیین مالکیت برنامه مبدا.
تدوین دفترچه مختصات و نحوه اجرای عملی
- تحلیل کارکردی: هدف، شمارش مجموع کارکردهایی است که باید مکانیزه شوند. بنابراین منظور تشریح منطقی این کارکردها و توصیف ویژگی های اساسی راه حل ها است.
- تحلیل ارگانیک: برنامه ها به طور مشخص معین می شوند تا با توجه به تحلیل کارکردی با سخت افزار مورد نظر و با زبان برنامه ریزی هماهنگ گردند.
- برنامه ریزی: نتایج مورد نظر مرحله به مرحله مشخص می گردد.
- محل اجرا، باید مشخص گردد.
- ابزارهای اجرا، از جمله سخت افزارها و سایر نرم افزارهای مورد نیاز باید مشخص گردند.
- وضعیت کیفی کارکنان کارفرما و دوره های آموزشی مورد نیاز باید تعیین گردند.
- پیش بینی روش های مختلف استقرار یا جانشینی.
- دریافت موقت، شامل تحویل نرم افزار در قالب مناسب، انطباق آن با مختصات و آزمایش با برنامه های آزمون است.
- دریافت قطعی، شامل کنترل قابلیت ها و کارکردها در حین اجرای واقعی نرم افزار است.
رازداری از آنجائیکه کارفرما و شرکت خدمات مهندسی انفورماتیک در طول اجرای این قرارداد از اطلاعات و دانش فنی محرمانه اطلاع پیدا می کنند، درج بندی ناظر بر محرمانه بودن پروژه و عملیات آن در قرارداد اهمیت دارد.
تعاریف قرارداد استاندارد یا نمونه، قرارداد از پیش تهیه شده ای است که حاوی شرایط قابل اعمال برای بهره برداری است.
بسته نرم افزاری – Pakage، برنامه یا مجموع برنامه های رایانه ای استانداردی است که دارای برنامه موضوع است. این بسته شامل اسناد مربوطه نیز می باشد.
پشتیبانی نرم افزار، به مجموعه اقداماتی اطلاق می گردد که هدف از آنها تغییر کارکرد نرم افزار نیست ولی بهره برداری عادی از نرم افزار را پس از رفع مشکل کم و بیش مسئله ساز یا پس از اصلاحاتی که تاثیری در نتیجه طرز کار نرم افزار ندارد ممکن میسازد.
نرم افزار ویژه یا سفارشی، برنامه یا مجموعه ای از برنامه ها است که به منظور پاسخگویی به نیازهای یک بنگاه تهیه می شود. این نرم افزار ممکن است از یک برنامه، مجموعه ای از برنامه های مستقل یا غیر مستقل، انطباق برنامه هایی که قبلا موجود بوده اند باشد.
نرم افزار اشتقاقی، یک نرم افزار ویژه است که بر مبنای نرم افزاری که قبلا وجود داشته توسعه یافته است .
گزارش مشکلانتشار: 10 اسفند، 1395 / بازدید: 1174